قالی سنقر و کلیایی
توضیحات
قالی سنقر و کلیایی، که بهعنوان قالی کلیایی نیز شناخته میشود، گونهای از قالیهای کردی ایران است که در منطقه سنقر و کلیایی استان کرمانشاه بافته میشود. بافت این قالیها پیشینهای ۴۰۰ ساله دارد و بهعنوان یکی از مهمترین نمادهای هویت فرهنگی مردم این منطقه شناخته میشود.
ویژگیهای فنی قالی سنقر و کلیایی
- جنس تار و پود: پنبهای، با استفاده از پشم مرغوب کرمانشاهی برای پرزها.
- نوع گره: گره نامتقارن (سنکُردی)، با بافت درشت و محکم.
- تکنیک بافت: تختباف (تکپود) و لولباف (دوپود) با رجشمار بین ۲۰ تا ۴۰.
- رنگها: استفاده از رنگهای طبیعی و گیاهی مانند قرمز درخشان، سرمهای، نارنجی، قهوهای، دوغی و کرم.
- ابعاد رایج: از قالیچههای کوچک تا ابعاد بزرگ مانند ۳×۴ متر.
نقوش و طرحها
قالیهای سنقر و کلیایی از تنوع بالایی در نقوش برخوردارند که برخی از آنها عبارتند از:
- نقوش ذهنی و بومی: مانند «پنکهای»، «تلفنی» (محراب)، «سم گاوی»، «شانه»، «کشتی دوگل»، «هفتتیر» و «قهوهسینی».
- نقوش هندسی و کلاسیک: مانند «لچک و ترنج»، «ترنجی ماهی»، «افشان»، «ماهی سراسر»، «درختی»، «گلفرنگ» و «تخت جمشید».
این تنوع در نقوش نشاندهنده ذوق و خلاقیت بافندگان این منطقه است که بسیاری از آنها بهصورت ذهنی و بدون استفاده از الگوهای از پیشتعریفشده، طرحها را خلق میکنند.
مراکز بافت و ثبت جهانی
قالیهای سنقر و کلیایی عمدتاً در روستاهای منطقهٔ فعلهگری (فهیلهکوڕی)، کیوهنان و ورمزیار بافته میشوند. این قالیها بهعنوان یکی از ۱۳ نوع قالی ایرانی با شماره ثبت ۱۰۲۳ در فهرست نشانهای تجاری جهانی ثبت شدهاند و بهعنوان نمادی از هویت فرهنگی مردم این منطقه شناخته میشوند.
اهمیت فرهنگی و هنری
قالی سنقر و کلیایی نهتنها بهعنوان یک کالای مصرفی، بلکه بهعنوان یک اثر هنری و فرهنگی با ارزش، نمایانگر تاریخ، فرهنگ و هنر مردم این منطقه است. بافت این قالیها با دستان هنرمندانه مردمان این منطقه، نشاندهنده پیوند عمیق آنها با طبیعت، تاریخ و باورهای فرهنگیشان است.
در نتیجه، قالی سنقر و کلیایی با ویژگیهای منحصر بهفرد خود، جایگاه ویژهای در هنرهای دستی ایران دارد و حفظ و معرفی آن به نسلهای آینده، ضروری به نظر میرسد.