چهار قاپی

آتشکده چهارقاپی، که در زبان ترکی به معنای «چهار در» است، یکی از آثار برجسته دوره ساسانی در استان کرمانشاه و در نزدیکی شهر قصرشیرین واقع شده است. این بنا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و آخرین نمونه‌های چهارتاقی‌های ساسانی، در اواخر دوره ساسانی و احتمالاً در زمان حکومت خسرو پرویز ساخته شده است.

معماری و ساختار

چهارقاپی بنایی چهارگوش با ابعاد تقریبی ۲۵ در ۲۵ متر و ارتفاع حدود ۴.۵ متر است. در مرکز این بنا، اتاقی مربع‌شکل با سقفی گنبدی قرار دارد که متأسفانه گنبد آن در گذر زمان تخریب شده است. در چهار گوشه این اتاق، گوشواره‌هایی برای اتصال گنبد به بدنه بنا وجود داشته است. چهار درگاه هلالی در چهار دیوار اطراف بنا قرار دارند که به رواقی پیرامون فضای مرکزی منتهی می‌شوند. این رواق به‌عنوان دالان طواف عمل می‌کرده است. در اطراف بنا، اتاق‌ها و فضاهایی وجود دارند که احتمالاً برای اسکان روحانیان، نگهداری هیمه، نذرها و حتی اسکان زائران مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند.

کاربری و اهمیت

آتشکده چهارقاپی به‌عنوان یکی از بناهای تقویمی ایران، برای تعیین شروع فصول سال مورد استفاده قرار می‌گرفته است. برخی پژوهشگران، مانند رضا مرادی غیاث‌آبادی، برای این بنا کاربری نجومی قائل شده‌اند. این بنا در ۲۲ تیرماه ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۷۴۶ به‌عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۵ نیز همراه با دیگر آثار در محور ساسانی قصرشیرین – کرمانشاه در فهرست نامزدهای میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

وضعیت کنونی

در حال حاضر، آتشکده چهارقاپی یکی از نقاط دیدنی و گردشگرپذیر شهرستان قصرشیرین محسوب می‌شود که در ایام مختلف سال، به‌ویژه ایام نوروز، پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است. با وجود آسیب‌هایی که این بنا در اثر جنگ تحمیلی و زلزله‌های بعدی دیده است، همچنان به‌عنوان نمادی از معماری ساسانی در منطقه باقی مانده است.

برای بازدید از این آتشکده، می‌توان از شمال شهر قصرشیرین به سمت آن حرکت کرد. این بنا در نزدیکی عمارت خسرو و در همسایگی اداره میراث‌فرهنگی واقع شده است.