گیوه
توضیحات
گیوه (یا کلاش) یکی از صنایع دستی با قدمت بسیار طولانی در استان کرمانشاه است که همواره نمادی از هویت فرهنگی و سنتی مردم این استان به شمار میرود. این پاپوش بهعنوان یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین نوع کفشها در ایران، در گذشته بیشتر توسط کشاورزان و روستاییان برای فعالیتهای روزمره استفاده میشد، اما امروزه بهعنوان یک کالای هنری و فرهنگی شناخته شده و توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
تاریخچه گیوه
گیوه در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد و در آثار باستانی دوران هخامنشیان نیز از آن یاد شده است. در استان کرمانشاه، شهر نودشه بهعنوان «شهر گیوه» شناخته میشود و یکی از مهمترین مراکز تولید این پاپوش سنتی است. گیوه در گذشته بهعنوان پاپوشی سبک و مقاوم برای راهپیماییهای طولانی مورد استفاده قرار میگرفت و امروزه به دلیل زیبایی و کیفیت بالا، در صنعت گردشگری و صنایع دستی به یک محصول شناختهشده تبدیل شده است.
فرآیند ساخت گیوه
ساخت گیوه یک هنر دستی است که شامل چهار مرحله اصلی میشود:
- چرمسازی: در این مرحله، پوست گاو یا گاومیش به مدت طولانی در محلولهای خاصی خیس میشود تا نرم و آماده استفاده گردد.
- رویهبافی: رویه گیوه معمولاً از نخهای پنبهای بافته میشود که طرحها و نقشهای خاص و سنتی بر روی آن ایجاد میشود.
- تختکشی: زیره گیوه که معمولاً از چرم یا پارچه است، به رویه متصل میشود.
- گیوهدوزی: در نهایت، تمامی اجزای گیوه با دقت به یکدیگر دوخته میشوند تا یک پاپوش کامل و مقاوم به دست آید.
انواع گیوه کرمانشاه
در استان کرمانشاه انواع مختلفی از گیوهها تولید میشود که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند:
- گیوه زیرپارچهای: این نوع گیوه در مناطق اورامانات و روستاهای نودشه تولید میشود و زیره آن از پارچه است.
- گیوه تخت آجیده: این نوع گیوه، معروف به «گیوه ملکی»، بسیار مستحکم بوده و برای استفاده در مناطق کوهستانی مناسب است.
- گیوه تخت چرمی: این گیوه با زیره چرمی و رویه نخی، برای استفاده روزمره مناسب است.
- گیوه رویه ابریشمی: این نوع گیوه برای زنان طراحی میشود و در آن از رویه ابریشمی استفاده شده است که بیشتر بهعنوان دمپایی زنانه به کار میرود.
گیوه، سوغاتی ارزشمند
گیوه کرمانشاه نه تنها بهعنوان یک پاپوش کاربردی در زندگی روزمره، بلکه بهعنوان یک سوغاتی باارزش، نمادی از هنر و فرهنگ مردم کرمانشاه است. گردشگران میتوانند با خرید یک جفت گیوه اصیل، یادگاری از این هنر دستی را بهعنوان سوغات از کرمانشاه به خانه ببرند.