کاخ اربابی

کاخ اربابی یکی از آثار تاریخی و منحصر به‌فرد استان کرمانشاه است که در شهرستان گیلانغرب، در نزدیکی سراب مورت، واقع شده است. این بنا با قدمتی حدود ۲۵۰۰ سال، از جمله نمونه‌های برجسته معماری باستانی ایران به شمار می‌رود.

کاخ اربابی در زمینی به مساحت بیش از نیم هکتار ساخته شده و دارای پلان منحصر به‌فردی است که از جمله پلان‌های برتر معماری باستانی دنیا محسوب می‌شود. این بنا شامل دو بخش رسمی و خصوصی است و از قسمت‌های مختلفی مانند راهروها، تالار تشریفات، اتاق تخت‌نشین حاکم، محل زندگی خصوصی حاکم، واحدهای اداری، دفتر منشی و پاگردها تشکیل شده است. راهروهای موجود در این بنا عرضی حدود سه متر و طولی برابر با ۵۰ متر دارند که از طریق آن‌ها می‌توان وارد واحدهای اداری مجموعه شد. در ساخت این بنا از سنگ، ملات گچ و آجر استفاده شده است.

در کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده، گچبری‌های به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که تالار مذکور در زمان اشکانی با پلاک و گچبری تزیین شده است. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که پس از دوره ساسانی، در دوران امویه نیز از این بنا مجدداً استفاده شده است. در دوره سلجوقیان، بنای سراب مورت به کارگاه صنعتی تبدیل شد و در دوره ایلخانی به محلی برای اطراق کوچ‌نشینان تبدیل گردید.

کاخ اربابی در کنار سراب طبیعی و بکر مورت به یکی از جاذبه‌های کم‌نظیر گیلانغرب برای جذب گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شده است. این مجموعه تاریخی با معماری منحصر به‌فرد خود، نمایانگر هنر و فرهنگ دوران‌های مختلف تاریخی ایران است و بازدید از آن می‌تواند تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری باشد.