کرمانشاه
توضیحات
شهرستان کرمانشاه، مرکز استان کرمانشاه، یکی از مهمترین و کهنترین مناطق غرب ایران است که در دامنههای سرسبز رشتهکوه زاگرس واقع شده است. این شهرستان با مساحت حدود ۸۴۶ کیلومتر مربع، در موقعیتی راهبردی میان نواحی غرب و مرکز کشور قرار دارد و از شمال به شهرستان روانسر، از جنوب به هرسین، از شرق به صحنه و از غرب به اسلامآباد غرب محدود میشود. شهر کرمانشاه به عنوان مرکز استان، پرجمعیتترین شهر منطقه با بیش از ۹۵۰ هزار نفر جمعیت است و نقش محوری در فعالیتهای اقتصادی، فرهنگی، علمی و گردشگری غرب ایران دارد.
تاریخ و پیشینه فرهنگی
کرمانشاه از کهنترین مراکز زیستی در فلات ایران به شمار میرود. آثار بهدستآمده از غار دو اشکفت، نشانههایی از سکونت انسان در دوره پارینهسنگی میانی (بیش از ۴۰ هزار سال پیش) را آشکار میسازد. در دوران تاریخی، این منطقه در مسیر ارتباطی بین بینالنهرین و فلات ایران قرار داشت و همواره نقشی کلیدی در تحولات سیاسی و فرهنگی ایفا کرده است.
در دوره ساسانی، شهر کرمانشاه به سبب آبوهوای مطبوع و موقعیت ممتازش، به عنوان اقامتگاه تابستانی شاهان ساسانی انتخاب شد. یادگارهای ارزشمند این دوره همچون مجموعه تاریخی طاقبستان و کتیبههای بیستون از شاخصترین آثار باستانی نهتنها در استان کرمانشاه، بلکه در سراسر ایران به شمار میروند.
جغرافیا و اقلیم
شهرستان کرمانشاه دارای اقلیم معتدل کوهستانی است. میانگین دمای سالانه حدود ۱۴ درجه سانتیگراد و میانگین بارش سالیانه نزدیک به ۴۵۰ میلیمتر است. زمستانها سرد و پربرف و تابستانها معتدل و دلپذیرند. رودخانه قرهسو که از ارتفاعات شمالی سرچشمه میگیرد، از میان شهر کرمانشاه عبور میکند و در رونق کشاورزی و فضای سبز منطقه نقش مهمی دارد. طبیعت پیرامون شهر شامل کوههای پراو، سفیدکوه و بیستون، مراتع حاصلخیز و دشتهای زیباست که چشماندازی بینظیر به این شهرستان بخشیدهاند.
جاذبههای تاریخی و گردشگری
شهرستان کرمانشاه میزبان مجموعهای از آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که شهرتی جهانی دارند. از میان این آثار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- طاقبستان: مجموعهای از سنگنگارهها و حجاریهای دوره ساسانی در دامنه کوه طاقبستان.
- غار دو اشکفت: از قدیمیترین زیستگاههای انسانی در ایران.
- تکیه معاونالملک و بیگلربیگی: شاهکارهایی از معماری دوره قاجار با کاشیکاریهای منحصربهفرد.
- مسجد جامع کرمانشاه و حمام حاج شهبازخان: یادگارهایی از دوران اسلامی.
همچنین، پارکهای سرسبز، کوهنوردی در پراو و بیستون، و آبوهوای مطبوع چهار فصل، این شهرستان را به مقصدی محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
فرهنگ، زبان و مذهب
مردم کرمانشاه دارای فرهنگی غنی و ریشهدار هستند. زبان غالب در شهرستان، کردی کرمانشاهی و کلهری است، اما فارسی نیز در تمامی روابط رسمی و روزمره بهکار میرود. اکثریت مردم شهرستان پیرو مذهب شیعه امامیه هستند و در کنار آن، پیروان آیین یارسان (اهل حق) نیز در برخی مناطق حضور دارند.
آیینهای سنتی، جشن نوروز، مراسم کهن یارسان، و موسیقی مقامی با سازهای اصیل مانند تنبور، از جلوههای فرهنگی برجسته مردم این شهرستان است.
صنایع دستی و هنرهای بومی
کرمانشاه همواره یکی از مراکز مهم صنایع دستی غرب ایران بوده است. از جمله صنایع دستی شاخص این شهرستان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گیوهبافی و نمدمالی
- گلیم و جاجیمبافی
- منبت و معرقکاری روی چوب
- ساخت آلات موسیقی محلی بهویژه تنبور
لباسهای محلی، بهویژه پوشش کردی زنان و مردان، از دیگر جلوههای زیبای هویت فرهنگی شهرستان است.
جایگاه فرهنگی و گردشگری
شهرستان کرمانشاه بهعنوان قلب فرهنگی غرب کشور، مرکز تجمع آثار تاریخی، مراکز دانشگاهی، موزهها، نگارخانهها و مراکز هنری است. ثبت جهانی بیستون و طاقبستان و حضور آثار شاخص دورههای مختلف تاریخی، نشانگر پیوستگی تمدنی این منطقه از دوران باستان تا امروز است. ترکیب میراث تاریخی، طبیعت زیبا و فرهنگ اصیل کردی، کرمانشاه را به یکی از ارزشمندترین مقاصد فرهنگی و گردشگری ایران تبدیل کرده است.